19.yy edebiyatının önemli şair ve yazarlarından biri olan Ivan Sergeyeviç Turgenyev, 28 Ekim 1818'de Rusya'nın Oryol şehrinde doğdu. Özel eğitiminin ardından St Petersburg ve Moskova Üniversitelerinde okuyup Batı dillerinde yetkinlik kazandı.

“O zamanlar yirmi beşimdeydim.” diye anlatmaya başladı N. N. Gördüğünüz gibi çok eskidendi yani… Özgürlüğümü daha yeni elde etmiş ve soluğu yurt dışında almıştım. Yok yok, o zamanların moda deyimiyle ‘eğitimimi tamamlamak üzere’ değil, sadece ve sadece şu gözünü sevdiğim dünyayı görebilmek içindi her şey.

“Muhteşem bir yer bulmuşsunuz kendinize…” diye mırıldandım. “Asya buldu burasını.” diye karşılık verdi Gagin. Ardından kıza döndü: “Hadi bakalım Asyacık, göster konukseverliğini! Söyle, her şeyi buraya getirsinler. Yemeğimizi açık havada yiyelim. Hem buradan müzik de daha iyi duyuluyor.”

Hepsi birden büyük bir şaşkınlık içinde durmuş ve bir yerlerden komut almışçasına cam gibi parlak gözleriyle Asya’ya bakıp kalmışlardı. Asya ise sanki onlara inat yüksek sesle şarkı söylüyordu. Eve döner dönmez de odasına kapandı ve ancak öğle yemeğinde ortaya çıktı. En güzel kıyafetlerini giymiş, saçlarını özenle taramış, kollarına eldivenlerini geçirmişti.

Kötü uyudum, sabah erkenden kalktım. Sırt çantamı omuzlarıma geçirdim ve ev sahibeme bu gece beni beklememesini tembihleyip Z. kasabasının uzandığı nehir boyunca ilerleyerek kendimi dağlara vurdum. Bu yükseltiler Köpek Sırtı (Hundsruck) denilen sıradağların bir uzantısıydı.

Babamın ölümünü izleyen ilk günlerde ağzımdan çıkan herhangi bir sesle sanki hummaya yakalanmış gibiydi. Şefkatli sözlerim onu üzüntülere gark ediyordu ama giderek yavaştan da olsa bana alışmaya başladı. Daha sonra benim onu gerçek kız kardeşim olarak kabul ettiğimden ve öz kardeşimi sever gibi sevdiğimden emin olunca bu kez de büyük bir tutkuyla bana bağlandı.

O gün, olabilecek en güzel biçimde geçti. Çocuklar gibi neşeliydik. Asya çok ama çok sevimli ve sadeydi. Gagin ona bakarken mutluydu. Geç bir saatte ayrıldım. Ren’i geçerken nehrin ortalarında bir yerde kayıkçıdan küreklerini bırakmasını ve kayığı akıntıya bırakmasını istedim. Bunun üzerine yaşlı kayıkçı kürekleri kaldırdı ve o görkemli nehir bizi alıp götürdü.

Sizi temin ederim ki siz ve ben, bizler ihtiyatlı insanlarız. Doğal olarak onun ne kadar ıstırap çektiğini ve ne kadar derin duygular beslediğini, o duyguların nasıl inanılmaz bir çabayla sözcüklere döküldüğünü tahmin edemeyiz. Böylesi şeyler onun içinde tıpkı bir kasırga gibidir, o kadar ani ve o kadar tarifsizdir. Bakın, siz gayet sevimli bir insansınız,” diye devam etti Gagin.

Derken Asya’nın ürkek sesi işitildi: “Ben çağırmamıştım ağabeyimi,” dedi. “O kendisi geldi.” “İşleri ne hale getirdiğinize bir bakın!” diye devam ettim. “Şimdi de kalkmış buradan gitmek istiyorsunuz.” “Evet, ayrılmak zorundayım,” diye aynı kısık sesiyle konuşmaya devam etti. “Sizi de buraya çağırmamın nedeni, vedalaşmaktı.”

Ancak daha sonra bir felâket ihtimalinden korkarak onu aramaya, çağırmaya başladığım sırada bu duygu karşı konulmaz bir kuvvetle alevlenmişti. Ama artık çok geçti. Şimdi “Böyle bir şey mümkün değil!” diyeceksiniz. Mümkün mü değil mi bilemiyorum ancak bunun bir gerçek olduğunu biliyorum.

Rus’un “rendez-vous” sınavı. (Turgenyev’in “Asya” Öyküsü Üzerine Düşünceler)

Fakat kim bilir, kahramanlarının bu acınası karakterleri belki de Bay Turgenyev’in öykülerinde öne çıkan bir özelliktir? Belki yeteneğinin tam da bu tarafı, onu böylesi portreler tasvir etmeye meyleden şeydir? Ama değil. Hem de hiç değil.

Zenginliğin iyi bir şey olduğu da insanlar arasında kabul görür. Her ne kadar sağduyulu düşünebilen aklı başında insanlar, ilk etapta ve ilk girişimde elde edilemeyip ancak ikinci bir hamlede kazanılan gelirin gerçek anlamda bir mutluluk getiremeyeceğini bilseler de her insan şansının yaver gitmesiyle yılda on bin yerine yirmi bin ruble kazanmaktan mutlu olur.

Öncelikle zavallı delikanlının bulaştığı işin nasıl bir şey olduğu konusunda hiçbir fikrinin olmamasından başlayalım. Konu elbette gayet açık fakat kahramanımız en çarpıcı gerçeklerin dahi yola getiremeyeceği bir akıl tutulmasına yakalanmış duruyor. Böylesi bir körlüğü ve akıl tutulmasını neye benzetebiliriz, doğrusu kendimiz de bilmiyoruz.

En azından tek gözle bakıp topallayarak yürümek daha uygun gelmeye başlamıştır. Derken kısa süre içinde aslında ne topal ne de sakat olduğunu unutmuştur bile. Eğer acıklı efektlere meraklı biriyseniz bizim bu yabancının, günü geldiğinde normal bir şekilde yürümesi ve iki gözüyle sağlam bakışlarla görmesi gerektiğinde artık böyle bir şey yapamayacağını da ekleyebilirsiniz.